Boşanma Davasından Vazgeçmenin Cezası (1 Yıl Kuralı)

Boşanma davasından vazgeçmenin doğrudan bir cezası yoktur. Ancak bu durum tamamen sonuçsuz değildir. 

Burada boşanmadan vazgeçme ile feragat karıştırılmamalıdır. Vazgeçme açılmış bir davanın hiç açılmamış hale getirilmesi sonucunu doğurur ve karşı tarafın onayı gerekir. Feragat ise o davanın kaybedilmesi sonucunu doğurur ve karşı tarafın onayına gerek yoktur.

3 yıl kuralı bir ceza değil bir haktır. Boşanma davası reddedilmiş olana 3 yıl bir araya gelmeme halinde sebepsiz boşanma hakkı verir ki bu süre artık 1 yıldır.

3 yıl ya da şimdi 1 yıl durumu bir ceza değil aksine boşanmayı kolaylaştıran bir yoldur. Boşanma davası reddedilip kesinleşen kişi hiçbir sebep göstermeden boşanma davası açabilir ve redden itibaren 1 yıl içinde hiç fiili birliktelik yani karı koca birlikteliği meydana gelmemiş ise başka sebep aranmaksızın boşanma kararı verilir.

Boşanma Davası 3 Yıl Kuralı Nedir?

Boşanma davasından feragat 3 yıl kuralı, Türk Medeni Kanunu’nun 166/4. maddesinde düzenlenen ve boşanma davasının reddi halinde hiçbir sebep ileri sürmeksizin boşanma hakkı getiren bir düzenlemedir. 

Bir boşanma davası reddedilip kesinleştikten sonra 1 yıl (eskiden 3 yıldı) karı koca hayatı yaşanmamışsa, birliktelik kurulmamışsa, davası reddedilenin sebepsiz olarak sadece bu madde gereği boşanma davası açarak boşanması mümkündür. 

Anayasa Mahkemesi’nin 22/2/2024 tarihli kararıyla TMK madde 166/4 hükmü iptal edilmiştir. Ancak bu hüküm 19.01.2025’ te yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten sonra ise yeni yasa değişikliği nedeni ile 3 yıllık süre 1 yıl olarak kabul edilmiştir.

Çekişmeli Boşanma Davasından Nasıl Vazgeçilir? (Boşanma Davasından Feragat)

Burada halk dilinde vazgeçme dense de asıl kastedilen feragattir. Çekişmeli boşanma davasından vazgeçme işlemi şu adımlarla gerçekleştirilir:

• Feragat Beyanı Yöntemleri: Davacı feragat talebini mahkemeye yazılı feragat dilekçesi ile sunabilir veya duruşma sırasında sözlü olarak beyan edebilir. Her iki yöntem de hukuken geçerlidir.
• Feragat Beyanının Özellikleri: Feragat beyanının açık, kesin ve koşulsuz olması gerekir. Herhangi bir şarta bağlı feragat beyanı geçersiz sayılır ve hata, hile veya tehdit gibi irade bozukluklarından arınmış olmalıdır.
• Davalının Onayı Gerektirmez: Çekişmeli boşanmada feragat, davacının tek taraflı irade beyanıyla gerçekleşir. Karşı tarafın onayına veya rızasına ihtiyaç duyulmaz.
• Mahkeme Süreci: Mahkeme, feragat beyanını aldıktan sonra davayı feragat sebebiyle reddeder ve gerekçeli kararını hazırlar. Karar taraflara tebliğ edilir ve 2 haftalık istinaf süresi başlar.
• Mali Yükümlülükler: Feragat eden taraf yargılama giderlerini ve karşı tarafın vekalet ücretini ödemekle yükümlü olur. 2024-2025 yılı tarifesine göre vekalet ücreti en az 30.000 TL + KDV‘dir.

Anlaşmalı Boşanma Davasından Nasıl Vazgeçilir?

Anlaşmalı boşanma davasından vazgeçme süreci, çekişmeli boşanmadan farklı özellikler taşır:

• Duruşmada Sözlü Beyan: Feragat edecek olan eş duruşma sırasında feragat beyanı verebilir.
• Davanın Sona Ermesi: Feragat beyanı kabul edildiğinde dava sona erer ve mahkeme dosyayı kapatma kararı verir. Yargılama süreci bu noktada tamamen sonlanır.
• Evlilik Birliğinin Devamı: Feragat sonrasında evlilik birliği resmi olarak devam eder. Taraflar arasındaki hukuki evlilik statüsü değişmez.
• Protokolün Hükümsüzlüğü: Anlaşmalı boşanma protokolündeki tüm düzenlemeler hükümsüz kalır. Mal paylaşımı, nafaka ve velayet konularındaki anlaşmalar geçersiz hale gelir.
• Boşanma Sebeplerinin Affı: Feragat, boşanma sebeplerinin affedilmiş sayılması anlamına gelir. Daha önce ileri sürülen boşanma gerekçeleri hukuken geçersiz hale gelir.
• Yeni Dava Açma Hakkı: Feragat sonrasında yeni vakıalar oluşursa veya taraflar yeniden anlaşırsa, çekişmeli veya yeni bir anlaşmalı boşanma davası açılabilir.

Boşanma Davasından Vazgeçme (Feragat) Süresi Ne Kadardır?

Boşanma davasından vazgeçme süreci, feragat dilekçesinin mahkemeye sunulmasından itibaren ortalama 30-40 gün içerisinde tamamlanır.

Bu süreç üç aşamadan oluşur:

1. Feragat Beyanı ve Karar: Feragat beyanının sunulması derhal gerçekleşir. Mahkeme, davanın reddine ilişkin kararını yaklaşık 3-10 gün içinde hazırlar.
2. Tebliğ ve İstinaf: Kararın taraflara tebliği yaklaşık 20-30 gün sürer. Tebliğ sonrası 2 haftalık istinaf süresi başlar ve bu sürede başvuru yapılmazsa karar kesinleşir.
3. Hızlandırma İmkanı: Taraflar istinaftan feragat ederek süreci kısaltabilirler. Bunun için karar yazıldıktan sonra mahkemeye gidip kararı tebliğ alıp aynı gün tebliğden sonra istinaftan feragat dilekçesi verebilirler. 

Boşanma Davasından Vazgeçmenin Hukuki Sonuçları Nelerdir?

Boşanma davasından vazgeçmenin (teknik anlamda feragatin) başlıca hukuki sonuçları şunlardır:

• Davanın Sona Ermesi: Mahkeme feragat beyanını dikkate alarak davayı sonlandırır ve dava dosyası kapatılır.
• Evlilik Birliğinin Devamı: Boşanma gerçekleşmez ve evlilik birliği resmi olarak devam eder.
• Yargılama Giderleri: Feragat eden taraf, yargılama giderlerini ve karşı tarafın vekalet ücretini ödemekle yükümlü olur.
• Kesin Hüküm Etkisi: Feragat kesin hüküm etkisi doğurur ve feragat edilen taleplerden tekrar yararlanılamaz.
• Uyuşmazlığın Sonlanması: Taraflar arasındaki mevcut uyuşmazlık sona erer.
• Yeni Olaylara Dayalı Dava Hakkı: Feragat sonrası ortaya çıkan yeni olaylara dayanarak yeni bir dava açılabilir.
• İrade Bozukluğu Durumu: Feragat iradesi hata, hile veya tehdit gibi nedenlerle oluşmuşsa feragatin iptali için ayrı dava açılması mümkündür.
• Yan Taleplerin Durumu: Feragat beyanının kapsamına göre ziynet eşyası gibi yan talepler etkilenebilir veya bağımsız olarak devam edebilir.

Boşanma Davasında Davayı Geri Alma ve Feragatin Farkları Nelerdir?

Boşanma davalarında davadan vazgeçme ve feragat, hukuki süreçte farklı sonuçlar doğuran iki ayrı kavramdır. Tabloda bu iki işlem arasındaki farklar detaylı olarak açıklanmaktadır:

Kriter	Davadan Vazgeçme (Geri Çekme)	Feragat
Tanım	Davacının açmış olduğu davayı geri çekmesi, sanki hiç açılmamış gibi sayılması	Davacının dava sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesi
Hukuki Dayanağı	HMK’nın davayı geri alma hükümlerine tabidir.	HMK madde 307 uyarınca düzenlenir.
Karşı Tarafın Onayı	Gerekir. Davalının açık rızası olmadan gerçekleşmez.	Gerekmez. Davacının tek taraflı irade beyanıyla gerçekleşir.
İrade Beyanının Şekli	Karşı tarafın kabulü ile birlikte yapılır.	Açık, kesin ve koşulsuz olmalıdır.
Yapılma Zamanı	Belirli süre kısıtlamaları vardır.	Hüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabilir.
Hukuki Sonuçlar	Dava hiç açılmamış sayılır.	Kesin hüküm etkisi doğurur.
3 Yıl Kuralı	Uygulanmaz. İstediği zaman yeniden dava açılabilir.	Aynı sebeplere dayalı olarak dava açılamaz.
Yargılama Giderleri	Geri çeken taraf yargılama giderlerini öder.	Feragat eden taraf yargılama giderlerini öder.
Vekalet Ücreti	Vekalet ücreti sorumluluğu genellikle doğmaz.	Karşı tarafın vekalet ücretini ödemekle yükümlüdür.
Kesin Hüküm Etkisi	Yok. Dava hiç açılmamış gibi kabul edilir.	Var. Tekrar aynı konuda dava açılamaz.
Evlilik Durumu	Evlilik birliği devam eder.	Evlilik birliği devam eder.
Yeni Dava Açma Hakkı	Her zaman, aynı sebeplerle bile açılabilir.	Sadece yeni olaylara dayalı olarak açılabilir.
Mahkeme Kararı	Mahkeme davayı geri alma sebebiyle sonlandırır.	Mahkeme davayı feragat sebebiyle reddeder.
Dava Konusunun Akıbeti	Dava konusu varlığını korur.	Dava konusundan vazgeçilmiş olur.

Sıkça Sorulan Sorular

Boşanma davasından vazgeçme konusunda vatandaşlar tarafından en çok merak edilen soruları yanıtladık.

Boşanma davasını geri çekmek mümkün müdür?

Evet, boşanma davasını geri çekmek mümkündür ancak karşı tarafın onayı gereklidir. 

Davayı açan taraf mahkemeye geri çekme talebinde bulunabilir, fakat mahkeme bu talebi ancak davalının rızası varsa onaylar. Davanın geri çekilmesi durumunda, dava hiç açılmamış sayılır ve taraflar arasındaki eski durum devam eder. Feragat ise karşı tarafın kabulü aranmaksızın mümkündür.

Geri çekme halinde istediği zaman yeniden dava açılabilir.

Tek taraflı boşanma davası geri çekilir mi?

Hayır, tek taraflı boşanma davası geri çekilemez, mutlaka karşı tarafın onayı gereklidir. 

Çekişmeli boşanma davalarında davayı geri çekebilmek için hem davacının hem de davalının rızasının bulunması şarttır. Feragat ise mümkündür.

Karara çıkmış boşanma davasından feragat edilir mi?

Evet, ancak karar kesinleştikten sonra boşanma davasından feragat edilemez. 

Feragat, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 310. maddesine göre hüküm kesinleşinceye kadar yapılabilir. 

Karar kesinleşmeden önce istinaf veya temyiz sürecinde feragat mümkündür. Ancak karar kesinleştikten sonra feragat yolu kapalıdır. 

Boşanmada 3 yıl şartı kalktı mı?

Evet, ancak boşanmada 3 yıl şartı yerine 1 yıl şartı gelmiştir.

Anayasa Mahkemesi’nin 22/2/2024 tarihli kararıyla TMK madde 166/4 hükmü iptal edilmiştir, ancak bu hüküm 19.01.2025 tarihine kadar yürürlükte kalmaya devam edecektir. 

19 Ocak 2025 tarihinden itibaren 3 yıl kuralı uygulanmayacak, 1 yıl kuralı uygulanacaktır. 

Boşanma davasından vazgeçen taraf yeni bir dava açabilir mi?

Evet, teknik anlamda boşanmadan vazgeçmede yeni bir dava açılabilir. 

Ama durum feragat ise aynı sebepten dava açılamaz.

3 kez boşanma davası açmak mümkün mü?

Evet, hukuken 3 kez hatta daha fazla boşanma davası açmak mümkündür.
Ancak mahkemeler, art arda açılan ve feragat edilen davaların kötü niyetli olduğunu tespit ederse davacı aleyhinde yaptırımlar uygulayabilir ve masraf tazmini talep edilebilir.