Trafik Kazalarında Zaman Aşımı

Trafik kazalarında zaman aşımı konusuna detaylı olarak değindik. Özet tablo da şu şekildedir.

DİKKAT

Trafik kazalarında zaman aşımı konusunda tek taraflı kaza önem arz etmektedir. Tek taraflı kazada taksirle yaralama ya da adam öldürme suçu yoktur ve bu nedenle de ceza zaman aşımı uygulanmaz. Trafik güvenliğini, tehlikeye düşürmek suçuna uygulanan 8 yıllık süre geçerlidir. Yargıtay bu konuda fikir değiştirmişse benziyor ama bu gibi konularda maalesef istikrar olmamaktadır. Eskiden bu davalara bakan 17. HD 2020/2063 E. 25.03.2021 tarihli kararında, tek taraflı kazada da 8 yıl yerine ölümlü kazaya uygulanan 15 yılı uygulamıştır. Bu daire görevi 4. HD ne devretmiş olup yeni dairenin içtihadı henüz oluşmamıştır.

TRAFİK KAZALARINDA ZAMAN AŞIMI VE UZAMIŞ ZAMAN AŞIMI

Karayolları Trafik Kanunu madde 109 / I’ de zaman aşımı 2 yıl olarak belirlenmiştir. Ancak kazaya sebep olan fiil bir suç oluşturuyorsa fıkra II gereği uzamış zaman aşımı denen zaman aşımı uygulanır. Bir tazminat davasında zaman aşımının ne olacağını belirleyen maddeler, trafik kazaları için 765 sayılı eski Türk Ceza Kanunu’na göre madde 455’te düzenlenmiştir. Bu madde, kaza sonucu ölüm ve yaralama durumunda verilecek cezayı belirleyen maddedir. 5237 sayılı yeni Türk Ceza Kanunu’nda ise bu madde 85. Maddedir. Suça verilecek cezanın üst sınırı bu maddelerde belirlendikten sonra ceza davalarında dava zaman aşımını düzenleyen maddelere gidip, bu üst sınırlara hangi ceza zaman aşımlarının uygulandığını tespit etmek gerekir. Zaman aşımını düzenleyen madde 765 sayılı eski Türk Ceza Kanunu madde 102’de 5237 sayılı yeni Türk Ceza Kanunu’nda ise madde 66’da düzenlenmiştir.

Bir trafik kazasında tazminat davası açarken hangi tarihteki olaya hangi zamanaşımını uygulayacağız sorusunun cevabı bizce şöyledir:

5252 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un “yürürlük” başlıklı 13/b maddesine göre yeni ceza kanununun yürürlük tarihi 01.06.2005’tir. Kanaatimizce 01.06.2005’ten sonra meydana gelen kazalarda yeni TCK uygulanır. Belki biraz zorlama da olsa denebilir ki 01.06.2005 tarihindeyken henüz zamanaşımı dolmamış olan bir olayın zamanaşımı da yeni yasaya göre olan zamanaşımı olarak kabul edilebilir. Örneğin 2003 yılında olan yaralamalı bir trafik kazasında zamanaşımı 5 seneyken, 01.06.2005’te henüz bu zamanaşımı dolmamış olduğu için zamanaşımı 8 senedir denilebilir. Böylece 2003 + 5 sene yerine 2003 + 8 sene yani 2011’de zamanaşımı dolmuş olacaktır. Ancak bu bizim sadece bir mantık yürütmemizdir. Böyle bir savunmanın yapılıp yapılmadığını ve Yargıtay’ca kabul görüp görmediğini bilmiyoruz.

Aslında bu yazımızın güncellendiği 2021 itibari ile bu eski yasa gereği 5 yıllık zaman aşımının da 10 yıllık zaman aşımının da uygulanma imkanı tarih itibariyle kalmamıştır. Çünkü yeni ceza kanunu 01.06.2005’ten önce olmuş olan kazalar için zaman aşımı 5 yıl da kabul edilse 8 yıl da kabul edilse ölümlü kazalarda 10 yıl da kabul edilse 15 yıl da kabul edilse 2021 itibari ile zaman aşımı süreleri dolmuştur.

Trafik kazalarında zaman aşımı ile ilgili mevzuat aşağıdadır.

Trafik kazası ile ilgili diğer yazılarımızdan bazıları şunlardır. Tıklayarak okuyabilirsiniz:

Tek Taraflı Trafik Kazası Tazminat

Trafik Kazasında Uzlaşma Tehlikesi

İLGİLİ MEVZUAT HÜKÜMLERİ AŞAĞIDADIR

5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU

Dava zaman aşımı

Madde 66 –

(1) Kanunda başka türlü yazılmış olan haller dışında kamu davası;

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda otuz yıl,
• Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi beş yıl,
• Yirmi yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıl,
• Beş yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda on beş yıl,
• Beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl,

Geçmesiyle düşer.

(2) Fiili işlediği sırada on iki yaşını doldurmuş olup da on beş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, bu sürelerin yarısının; on beş yaşını doldurmuş olup da on sekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında ise, üçte ikisinin geçmesiyle kamu davası düşer.

(3) Dava zamanaşımı süresinin belirlenmesinde dosyadaki mevcut deliller itibarıyla suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli halleri de göz önünde bulundurulur.

(4) Yukarıdaki fıkralarda yer alan sürelerin belirlenmesinde suçun kanunda yer alan cezasının yukarı sınırı göz önünde bulundurulur; seçimlik cezaları gerektiren suçlarda zamanaşımı bakımından hapis cezası esas alınır.

(5) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/8 mad.) Aynı fiilden dolayı tekrar yargılamayı gerektiren hallerde, mahkemece bu husustaki talebin kabul edildiği tarihten itibaren fiile ilişkin zamanaşımı süresi yeni baştan işlemeye başlar.

(6) Zamanaşımı, tamamlanmış suçlarda suçun işlendiği günden, teşebbüs halinde kalan suçlarda son hareketin yapıldığı günden, kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekleştiği ve zincirleme suçlarda son suçun işlendiği günden, çocuklara karşı üstsoy veya bunlar üzerinde hüküm ve nüfuzu olan kimseler tarafından işlenen suçlarda çocuğun on sekiz yaşını bitirdiği günden itibaren işlemeye başlar.

(7) Bu Kanunun İkinci Kitabının Dördüncü Kısmında yazılı ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet veya on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçların yurt dışında işlenmesi halinde dava zamanaşımı uygulanmaz.

Taksirle öldürme

Madde 85 –

(1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

765 SAYILI ESKİ TCK

Madde 455 –

Tedbirsizlik veya dikkatsizlik veya meslek ve sanatta acemilik veya nizamat, ve evamir ve talimata riayetsizlik ile bir kimsenin ölümüne sebebiyet veren şahıs iki seneden beş seneye kadar hapse ve 250 liradan 2.500 liraya kadar ağır para cezasına mahkum olur.

Eğer fiil birkaç kişinin ölümünü mucip olmuş veya bir kişinin ölümü ile beraber bir veya birkaç kişinin de mecruhiyetine sebebiyet vermiş ve bu yaralanma 456 ncı maddenin 2 nci fıkrasında beyan olunan derecede bulunmuş ise dört seneden on seneye kadar hapis ve 1.000 liradan aşağı olmamak üzere ağır para cezası ile mahkum olur.

(Ek fıkra: 16/07/1964 – 501/1 md.) Yukardaki fıkralarda beyan olunan cezalar, kusurun derecesine göre sekizde birine kadar indirilebilir.

Madde 102 –

Kanunda başka türlü yazılmış olan ahvalin maadasında hukuku amme davası:

1. Ağırlaştırılmış müebbet ağır hapis ve müebbed ağır hapis cezalarını müstelzim cürümlerde yirmi sene
2. Yirmi seneden aşağı olmamak üzere muvakkat ağır hapis cezasını müstelzim cürümlerde on beş sene,
3. Beş seneden ziyade ve yirmi seneden az ağır hapis veya beş seneden ziyade hapis yahud hidematı ammeden müebbeden mahrumiyet cezalarından birini müstelzim cürümlerde on sene,
4. Beş seneden ziyade olmamak üzere ağır hapis veya hapis yahud sürgün veya hidematı ammeden muvakkaten mahrumiyet cezalarını ve ağır para cezasını müstelzim cürümlerde beş sene,
5. Bir aydan ziyade hafif hapis veya otuz liradan ziyade hafif para cezasını müstelzim fiillerde iki sene,
6. Bundan evvelki bendlerde beyan olunan mikdardan aşağı cezaları müstelzim kabahatlerde altı ay geçmesiyle ortadan kalkar.

Bu kanunun ikinci kitabının birinci babında yazılı ağırlaştırılmış müebbet ağır hapis veya müebbed yahud muvakkat ağır hapis cezalarını müstelzim cürümlerin yurd dışında işlenmesi halinde dava müruru zamanı yoktur.

29189 SAYILI KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU

BEŞİNCİ BÖLÜM

Ortak Hükümler

Zamanaşımı:

Madde 109 –

Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.

Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.

Zamanaşımı, tazminat yükümlüsüne karşı kesilirse, sigortacıya karşı da kesilmiş olur. Sigortacı bakımından kesilen zamanaşımı, tazminat yükümlüsü bakımından da kesilmiş sayılır.

Motorlu araç kazalarında tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu hakları, kendi yükümlülüklerini tam olarak yerine getirdikleri ve rücu edilecek kimseyi öğrendikleri günden başlayarak iki yılda zamanaşımına uğrar.

Diğer hususlarda, genel hükümler uygulanır.

5252 TÜRK CEZA KANUNUNUN YÜRÜRLÜK VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN

Yürürlük

Madde 13 –

1) Bu Kanunun,

• ‘İnfazın ertelenmesi veya durdurulması’ başlıklı 10 uncu maddesi hükmü yayımı tarihinde,
• Diğer hükümleri 1 Haziran 2005 tarihinde,

Yürürlüğe girer.

Bu yazı Avukat Armağan DİNLENÇ tarafından hazırlanmıştır. İzinsiz yayınlanamaz, kopyalanamaz