Türkiye’de kadınların evlilik sonrası soyadı kullanımı konusu, uzun yıllar süren yasal değişiklikler ve toplumsal tartışmaların odağında yer almıştır.
Geleneksel olarak kadınlar evlendiğinde kocalarının soyadını almak zorunda kalırken, Anayasa Mahkemesi’nin 2023 yılında aldığı tarihi karar ile bu durum köklü bir değişime uğramıştır.
Artık kadınlar evlilik öncesi soyadlarını tek başına kullanma hakkına sahiptir. Bu hak, eşitlik ilkesi çerçevesinde bir insan hakkı olarak kabul edilmektedir.
Evlenen Kadının Sadece Kendi Soyadını Kullanması Mümkün Müdür?
Evet, evlenen kadının sadece kendi soyadını kullanması mümkündür.
Anayasa Mahkemesi’nin 22.02.2023 tarihli ve 2022/155 esas 2023/38 sayılı kararı ile Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesi iptal edilmiştir. Bu iptal kararı 28.01.2024 tarihinde yürürlüğe girmiş ve kadınların evlilik sonrası sadece kendi soyadını kullanmasının önünü açmıştır.
Bu tarihten sonra evlenen kadınlar için artık sadece bekarlık soyadını kullanma imkanı mevcuttur. Kadınların nikah işlemleri sırasında soyadı formunu doldururken bekarlık soyadını kullanmak istediğini belirtmeleri gerekmektedir.
28.01.2024 tarihinden önce evli olan kadınlar ise bu haklarını ancak mahkemeye dava açarak kullanabileceklerdir.
Evlilikte Kadın Kendi Soyadını Nasıl Ekletebilir? (Her İki Soyadın Birlikte Kullanılması)
Kadın evlilikte hem kendi soyadını hem de eşinin soyadını birlikte kullanabilir. Bu işlem için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:
1. Evlenme Sırasında Başvuru:
- Kadın evlenme sırasında yazılı olarak evlendirme memuruna başvuru yapabilir.
- Kocasının soyadı ile birlikte önceki soyadını da ekletmek istediğini belirtir.
2. Evlenmeden Sonra Başvuru:
- Yazılı başvuru ile nüfus müdürlüğüne talep edilebilir.
- E-başvuru yöntemi ile nüfus müdürlüğüne başvuru yapılabilir.
3. Değişiklik Hakları:
- Bu talepler herhangi bir sayısal sınırlamaya tabi değildir.
- Kadın istediği zaman bu değişikliği yapabilir.
- Daha sonra sadece eşinin soyadını kullanmak isterse tekrar başvuru yapabilir.
Evli Kadının Bekarlık Soyadını Kullanması Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Evli kadının bekarlık soyadını kullanması davası aile mahkemelerinde görülür. Yetkili mahkeme ise davacının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir.
Yanlış mahkemede dava açılması durumunda dava görev yönünden reddedilecektir. Görev kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkemelerce yargılamanın her aşamasında kendiliğinden dikkate alınması gerekir.
Kadının Sadece Kendi Soyadını Kullanması Dava Dilekçesi Örneği
Her hukuki uyuşmazlık kendi özel koşulları ve detayları çerçevesinde değerlendirilmelidir.
Genel veya şablon niteliğinde dilekçeler üzerinden dava açılması, kişiye özgü hukuki durumların göz ardı edilmesine ve telafisi güç hak kayıplarına yol açabilir. Bu sebeple sitemizde dilekçe örneği ya da şablon dava dilekçesi paylaşılmamaktadır.
Tarafınıza en uygun ve doğru hukuki yolun belirlenmesi adına alanında uzman bir avukattan profesyonel destek almanızı önemle tavsiye ederiz. Size en doğru hukuki çözümü sunabilmemiz için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Sadece Kızlık Soyadını Kullanmanın Zararları Nelerdir?
Sadece kızlık soyadını kullanmanın önemli zararları bulunmamakla birlikte bazı pratik zorluklar yaşanabilir:
- Nüfus müdürlüğünde bürokratik sorunlar: Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararına rağmen 2505 sayılı Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmadığından nüfus müdürlüğünde sadece bekarlık soyadının kullanılması konusunda problemler yaşanabilmektedir.
- Dava açma zorunluluğu: 28.01.2024 tarihinden önce evli olan kadınların bu haklarını ancak mahkemeye dava açarak kullanabilmesi gerekmektedir.
- Belge yenileme zorunluluğu: Kadının medeni durumu değiştikçe pasaport, kimlik, ehliyet gibi önemli belgelerini her defasında yenilemek zorunda kalması pratik zorluklar yaratmaktadır.
- İdari işlemlerde gecikme: Mahkeme kararı alındıktan sonra nüfus müdürlüğüne tekrar başvuru yapma gerekliliği işlemleri uzatmaktadır.
- Nikah sırasında belirsizlik: Kadının bekarlık soyadını kullanma talebinin nikah müracaatında kabul edilmesi durumunda bile sonradan nüfus müdürlüğünde sorun yaşama ihtimali bulunmaktadır.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun kararında bu sorunların teknik düzenlemeler ile aşılabileceği ve evli çiftlerin veya üçüncü tarafların somut ya da önemli bir sorun ile karşılaşmayacağı kabul edilmiştir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kadınların soyadı konusunda vatandaşlar tarafından sıkça merak edilen konular ve en çok sorulan soruları sizin için yanıtladık.
Eşin soyadını kullanmak zorunlu mu?
Hayır, eşin soyadını kullanmak artık zorunlu değildir.
Anayasa Mahkemesi’nin 28.01.2024 tarihinde yürürlüğe giren kararından sonra evlenen kadınlar nikah sırasında bekarlık soyadını kullanmak istediğini belirtebilir.
Bu tarihten önce evli olan kadınlar ise mahkemeye dava açarak bu haklarını kullanabilir.
Eşi vefat eden kadın kızlık soyadını kullanabilir mi?
Evet, eşi vefat eden kadın kızlık soyadını kullanabilir.
Dul kadınlar soyadı değişikliği için e-devlet uygulaması üzerinden “Evli / Dul veya Boşanmış Kadınların Soyadı Değişikliği Başvurusu” yapabilir. Soyadı değişikliği yapıldıktan sonra kimlik değişikliğinin de yapılması gerekmektedir. Bu işlem için nüfus müdürlüğüne online randevu alınması gerekir.
Kadınlara sadece kendi soyadını kullanma hakkı ne zaman verildi?
Kadınlara sadece kendi soyadını kullanma hakkı 28.01.2024 tarihinde verilmiştir.
Bu tarihten önce Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 30.09.2015 tarihli emsal kararı ile dava yoluyla bu hak kullanılabiliyordu. Bu tarihten sonra evlenen kadınlar ise nikah sırasında tercihlerini belirtebilir.
Erkek isterse karısının soyadını alabilir mi?
Hayır, mevcut düzenlemede erkek karısının soyadını alamaz.
Türk hukuk sisteminde sadece kadınların soyadı kullanımı ile ilgili düzenlemeler bulunmaktadır. Erkekler evlenmeden önceki soyadlarını kullanmaya devam ederler. Gelecekte bu konuda yeni düzenlemeler yapılabilir.
Boşanma aşamasında kadın bekarlık soyadını kullanabilir mi?
Evet, boşanma aşamasında kadın bekarlık soyadını kullanabilir.
Boşanma davası sürecinin bitmesini beklemeden mahkemeye başvurarak bekarlık soyadının kullanımına izin verilmesini talep edebilir. Dava dilekçesinde davalı olarak hem nüfus müdürlüğünün hem de eşin bulunması gerekmektedir.
