Apostil, bir ülkede düzenlenen resmi belgenin başka bir ülkede ek tasdik işlemi gerektirmeden geçerli kabul edilmesini sağlayan uluslararası belge onay sistemidir. Bu sistem sayesinde vatandaşlar, resmi belgelerini yurtdışında kullanabilmek için uzun bürokrasi süreçleriyle uğraşmak zorunda kalmaz.
Apostil sisteminin temel işlevi, belge doğrulama sürecini standartlaştırmak ve hızlandırmaktır. 6 Ekim 1961 tarihli Lahey Konvansiyonu ile düzenlenen bu sistem, üye ülkeler arasında belge tanıma işlemlerini büyük ölçüde basitleştirmiştir.
Türkiye’nin de dahil olduğu bu anlaşma kapsamında apostil şerhi konulan belgeler 120’den fazla ülkede doğrudan geçerlilik kazanmaktadır.
Hangi Belgelere Apostil Şerhi Konulması Gerekir?
Apostil şerhi kapsamına giren belgeler temel olarak dört ana kategoride sınıflandırılmaktadır: İdari Belgeler, Noter Senetleri, Yargı Organları Tarafından Düzenlenmiş Belgeler, Kişilerce Özel Sıfatla İmzalanmış Resmi Makam ve Noter Tasdiki Olan Resmi Beyanlar.
- İdari Belgeler: Diploma, doğum belgesi, evlilik cüzdanı, ölüm belgesi, vesayet belgeleri gibi kamu kurumları tarafından düzenlenen belgeler
- Noter Senetleri: Noterler tarafından düzenlenen veya onaylanan tüm resmi belgeler ve senetler
- Yargı Organları Tarafından Düzenlenmiş Belgeler: Mahkeme kararları, boşanma kararları, icra takip belgeleri ve diğer adli belgeler
- Kişilerce Özel Sıfatla İmzalanmış Resmi Makam ve Noter Tasdiki Olan Resmi Beyanlar: Özel kişiler tarafından imzalanan ancak resmi makam veya noter onayı bulunan belgeler
Apostil Nereden Alınır?
Apostil işlemi Türkiye’de belgenin türüne göre farklı yetkili makamlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu ayrım, idari ve adli belgeler arasındaki farka dayalı olarak yapılmaktadır.
1- İdari Belgeler İçin Yetkili Makamlar
İdari belgelere apostil şerhi koymak için aşağıdaki makamlara başvurulması gerekmektedir:
- Valilik hukuk büroları
- İlçe kaymakamlıkları
- Vali adına görev yapan vali yardımcıları
- Vali adına görev yapan hukuk işleri müdürleri
Diploma, doğum belgesi, evlilik cüzdanı, ölüm belgesi gibi kamu kurumları tarafından düzenlenen belgeler bu kategori kapsamında değerlendirilir.
2- Adli Belgeler İçin Yetkili Makamlar
Adli belgelerin apostil işlemi için ise ağır ceza mahkemelerinin bulunduğu merkezlerde faaliyet gösteren Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanlığı yetkilidir. Başkanlık görevlileri adliyelerde bulunur. Mahkeme kararları, icra takip belgeleri ve diğer yargı organları tarafından düzenlenen belgeler bu kapsamda yer almaktadır.
Nasıl Apostil Yapılır?
Apostil işlemi belirli adımları takip eden sistematik bir süreçtir. Bu süreç, belgenin türüne ve yetkili makama göre değişiklik gösterebilmekle birlikte temel aşamalar benzerdir.
Temel Apostil İşlem Adımları
Apostil sürecinin ilk aşamasında, belgenin aslı ve en az bir fotokopisi kaymakamlık veya valilik gibi yetkili makama sunulur. Bu aşamada başvuru sahibinin kimlik fotokopisi de istenmektedir. Belgenin sunulmasından sonra yetkili makam tarafından kapsamlı bir inceleme süreci başlatılır.
İnceleme sürecinde belgenin gerçekliği, içeriğinin doğruluğu ve apostil işlemine uygunluğu değerlendirilir. Yetkili makam, belgenin resmi kayıtlarla uyumluluğunu kontrol eder ve herhangi bir tutarsızlık olup olmadığını araştırır. Bu aşamada belgenin düzenlendiği kurumla iletişime geçilerek doğrulama yapılabilir.
İnceleme ve onay sürecinin tamamlanmasından sonra belgeye apostil şerhi eklenir. Bu şerh, belirli standartlara uygun olarak hazırlanır ve belgenin uluslararası geçerliliğini sağlayan resmi onay niteliği taşır.
Diplomalar İçin Özel Apostil Süreci
Diploma apostil işlemi için ek adımlar gereklidir. Öncelikle diplomanın aslı yeminli tercüman tarafından gerekli dile çevrilmelidir.
Yeminli tercüman tarafından yapılan çevirinin ardından bu tercüme, tercüme işleminin yapıldığı yerdeki noter tarafından onaylatılmalıdır. Noter onayı tamamlandıktan sonra belge apostil işlemleri için yetkili makamlara sunulabilir.
E-Devlet Üzerinden Apostil
2023 yılından itibaren apostil işlemi e-devlet sistemi üzerinden de yapılabilmektedir. Bu süreç için e-devlet sistemine giriş yapıldıktan sonra “Apostil ve Tasdik İşlemleri” sekmesine tıklanır. “Apostil Başvurusu” butonu kullanılarak gerekli bilgiler girilir ve başvuru tamamlanır.
E-devlet üzerinden yapılan başvurular yetkili birimlere elektronik ortamda iletilir ve işlem süreci dijital olarak takip edilebilir.
Yurtdışında Apostil İşlemleri Nasıl Yapılır?
Yurtdışında apostil işlemleri, 1961 yılından itibaren Lahey Konvansiyonu çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Ancak bu işlemler her ülkenin kendi egemenlik alanında belirlediği özel prosedürler doğrultusunda yürütülmektedir.
Bu nedenle yurtdışında apostil işlemi yaptırmak isteyen kişilerin, öncelikle bulundukları ülkenin apostil düzenleme sistemini araştırmaları gerekmektedir. Bazı ülkelerde bu yetki dışişleri bakanlıklarına verilirken, bazılarında adalet bakanlıkları veya yerel yönetimler bu görevi üstlenmektedir.
Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’den aldıkları belgeleri kullanacakları ülkede apostil yaptırabilirler. Evlilik belgesi, diploma, doğum belgesi ve vekaletname gibi evrakların gerçekliğinin sağlanabilmesi için bu uluslararası sistem devreye girmektedir. Ancak belgenin apostil işlemi yapılacak ülkenin resmi dili ile çevrilmesi gerekebilir.
Apostil İçin Gerekli Evraklar (Belgeler) Nelerdir?
Apostil işlemi için gerekli belgeler, başvuru türüne ve belgenin niteliğine göre değişiklik göstermektedir. Temel apostil başvurusu için standart belgeler yeterli olurken özel durumlar için ek evraklar gerekmektedir.
Temel Apostil Başvurusu İçin Gerekli Belgeler:
- Apostil yapılacak belgenin orijinali (aslı)
- Belgenin net ve okunaklı fotokopisi
- Başvuru sahibinin kimlik belgesi fotokopisi
Diploma Apostil İşlemi İçin Ek Belgeler:
- Diplomanın aslı
- Yeminli tercüman tarafından yapılmış resmi çeviri
- Noter tarafından onaylanmış tercüme belgesi
- Çeviri yapan yeminli tercümanın yetki belgesi
Mahkeme Kararları İçin Tanıma ve Tenfiz Sürecinde Gerekli Ek Belgeler:
- Yurtdışında görülmüş mahkemenin verdiği kesin kararın aslı (Karar aslı olmalı ve boşayan makam mahkeme olmalı belediye vs. Olmamalı ve kesinleşme kararı karada belirtilmiş olmalı)
- Yurtdışında alınan mahkeme kararına verilen apostil şerhi
- Apostil şerhinin koşullara uygun resmi çevirisi
- Şerh ve mahkeme kararına ait noter onaylı yeminli tercüman çevirisi
- Bazı durumlarda şerh tasdikli adli sicil kaydı (yabancı ülke vatandaşları için)
Önemli Hatırlatma: Tüm belgelerin eksiksiz ve tam olarak temin edilmesi zorunludur. Apostil şerhi resmi nitelik taşıdığından eksik evrak nedeniyle işlemin reddedilmesi söz konusu olabilir. Özellikle yeminli tercüman çevirileri ve noter onayları konusunda dikkatli olunması, sürecin aksamadan tamamlanması için kritik önem taşımaktadır.
Apostil Şerhi Geçerlilik Süresi Ne Kadardır?
Apostil şerhinin geçerliliği, üzerine konulduğu belgenin geçerlilik süresi ile bağlantılıdır.
Eğer apostil işlemi yapılan belgenin kendisinin belli bir geçerlilik süresi varsa bu sürenin sonunda belgeye konan apostil şerhinin geçerliliği de otomatik olarak sona erer. Bu prensip, apostil sisteminin mantıksal tutarlılığını sağlar.
Örneğin, bir diploma için alınan apostil şerhi süresiz geçerlidir çünkü diploma belgesi de süresiz geçerliliğe sahiptir. Ancak belirli bir süre için verilen bir yetki belgesi için alınan apostil şerhi, o yetki belgesinin süresinin dolmasıyla birlikte geçerliliğini yitirir. Bu nedenle belge sahiplerinin, hem apostil şerhinin hem de belgenin kendi geçerlilik durumunu takip etmeleri önemlidir.
Apostil Şerhi Talep Eden Ülkeler (Apostil Gereken Ülkeler Listesi)
Apostil şerhi sistemi, Lahey Konvansiyonu’na üye ve taraf olan ülkeler arasında geçerlidir. Bu ülkeler listesi zamanla genişlemektedir ve 2025 yılı itibariyle 120’den fazla ülke bu sisteme dahildir.
| Bölge | Ülkeler |
Avrupa Ülkeleri | Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, İngiltere, Hollanda, Belçika, Avusturya, İsviçre, İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya, İzlanda, İrlanda, Portekiz, Yunanistan, Çekya, Polonya, Macaristan, Slovakya, Slovenya, Hırvatistan, Romanya, Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Kıbrıs Rum Kesimi, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek, Kuzey Makedonya, Arnavutluk, Moldovya, Ukrayna, Belarus, Rusya, Türkiye |
Amerika Kıtası | ABD, Kanada, Meksika, Arjantin, Brezilya, Şili, Kolombiya, Peru, Venezuela, Ekvador, Bolivya, Uruguay, Paraguay, Guatemala, Honduras, El Salvador, Nikaragua, Kosta Rika, Panama, Trinidad ve Tobago, Barbados, Jamaika, Bahamalar, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadinler, Grenada, Antigua ve Barbuda, Dominik Cumhuriyeti, Surinam, Guyana |
Asya-Pasifik | Japonya, Güney Kore, Çin (Hong Kong, Makao), Hindistan, Avustralya, Yeni Zelanda, Filipinler, Brunei, Fiji, Samoa, Tonga, Cook Adaları, Marshall Adaları, Palau, Vanuatu, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Moğolistan |
| Afrika & Orta Doğu | Güney Afrika, Namibya, Botswana, Lesotho, Esvatini (Swaziland), Malawi, Mauritius, Seyşeller, Sao Tome ve Principe, Fas, Burundi, Yeşil Burun Adaları, Liberya, İsrail, Bahreyn, Umman |
Apostil İşleminin Sonuçları Nelerdir?
Apostil işleminin tamamlanması belgeler için birçok önemli hukuki ve pratik sonuç doğurmaktadır. Bu sonuçlar, hem belge sahibi hem de belgeyi kabul eden kurumlar açısından önemli avantajlar sağlamaktadır.
1. Uluslararası Geçerlilik Kazanma
Apostil işlemi tamamlandığında, belge Lahey Konvansiyonu’na üye tüm ülkelerde yasal geçerlilik kazanır. Bu durum,belge sahibinin hedef ülkede ek tasdik işlemleri yaptırma zorunluluğunu ortadan kaldırır.
Örneğin, apostil yapılan bir diploma, 120’den fazla ülkede doğrudan kabul edilir ve üniversite başvurularında veya iş başvurularında sorunsuz kullanılabilir.
2. Belge Gerçekliğinin Onaylanması
Apostil şerhi, belgenin gerçekliğini ve içeriğinin doğruluğunu uluslararası standartlarda onaylamış olur. Bu onay, belgeyi düzenleyen kurumun yetkili olduğunu, belgede yer alan bilgilerin doğru olduğunu ve belgenin sahte olmadığını garanti eder.
Yabancı kurumlar, apostil şerhini gördüklerinde belgenin güvenilirliği konusunda herhangi bir şüphe duymadan işlemlerini sürdürebilir.
3. Bürokrasi Süreçlerinin Hızlanması
Apostil işlemi, uluslararası belge tanıma süreçlerini önemli ölçüde hızlandırır. Klasik konsolosluk tasdik işlemlerinde haftalar sürebilen prosedürler, apostil ile birkaç güne indirgenir. Bu durum özellikle acil işlemler için büyük avantaj sağlar.
4. Hukuki Güvenlik
Apostil şerhi konulan belgeler, hukuki açıdan güçlü bir zemine sahip olur. Mahkeme süreçlerinde, resmi işlemlerde veya ticari anlaşmalarda bu belgeler şüphe götürmez delil niteliği taşır.
Özellikle uluslararası anlaşmazlıklarda veya hukuki süreçlerde apostil şerhi bulunan belgeler güçlü hukuki dayanak oluşturur.
5. Ticari İşlemlerde Kolaylık
Ticaret şirketleri için apostil işlemi, uluslararası pazarlara açılmada kritik öneme sahiptir.
Şirket kuruluş belgeleri, ana sözleşme ve diğer ticari evrakların apostil edilmesi, yurtdışında şube açma, ortaklık kurma veya ticari anlaşma yapma süreçlerini büyük ölçüde kolaylaştırır.
Boşanmanın Tanınması ile Apostil Şerhi Bağlantısı Nedir?
Boşanma kararlarının yurtdışında tanınması konusunda 2018 yılından itibaren önemli bir kolaylık getirilmiştir.
Bu tarihten sonra sadece boşanma kararı ile sınırlı olan davalar için nüfus müdürlükleri tanıma işlemini doğrudan gerçekleştirebilmektedir. Ancak boşanma kararının yanında nafaka, tazminat, velayet düzenlemeleri veya mal paylaşımı gibi ek hükümler içeren kararlar için ayrıca tenfiz davası açılması zorunludur.
Hem basit tanıma işlemleri hem de tenfiz davaları için boşanma kararına apostil şerhi konulması mutlak bir gerekliliktir. Apostil şerhi olmayan boşanma kararları ne nüfus müdürlükleri tarafından tanınabilir ne de mahkemelerde tenfiz sürecine tabi tutulabilir.
Yurtdışında boşanan Türk vatandaşları öncelikle mahkeme kararlarını o ülkenin yetkili makamlarından apostil ettirmeli, ardından yeminli tercüman çevirisi ve noter onayı işlemlerini tamamlayarak Türkiye’deki ilgili kurumlara başvuru yapabilirler.
2025 Yılında Apostil Ücreti Ne Kadar?
Türkiye’de apostil şerhi koyma işlemi için herhangi bir resmi ücret ödenmesi gerekmez.
Apostil işleminin kendisi ücretsiz olmakla birlikte, süreç içinde ihtiyaç duyulabilecek ek hizmetler için ücret ödemesi gerekebilir. Özellikle yabancı dilde düzenlenmiş belgeler için yeminli tercüman çevirisi zorunludur ve bu hizmet için tercümana ücret ödenmesi gerekmektedir.
Yeminli tercüman ücretleri genellikle sayfa başına hesaplanır ve 2025 yılı itibariyle sayfa başına 50-100 TL arasında değişmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Apostil işlemi hakkında vatandaşlar tarafından en çok merak edilen soruları ve cevapları sizin için derledik.
E-apostil nedir?
E-apostil, apostil işleminin elektronik ortamda yapılabildiği dijital sistemdir.
2019 yılından itibaren yürürlükte olan bu uygulama, sınırlı belgeler için e-devlet portalı üzerinden apostil başvurusu yapılmasına olanak tanır. www.eapostil.gov.tr adresinden giriş yapılarak başvuru tamamlanır ve işlem sonucu aynı dijital kanallardan iletilir.
Apostil online yapılır mı? E-apostil geçerli mi?
Evet, apostil işlemi e-devlet sistemi üzerinden online olarak yapılabilmektedir. E-apostil tamamen geçerlidir ve fiziksel apostil ile aynı hukuki değere sahiptir.
E-devlet sistemine giriş yaparak “Apostil ve Tasdik İşlemleri” sekmesinden başvuru yapılabilir ve dijital süreç takip edilebilir.
Apostil için çeviri şart mı?
Evet, Türkçe olmayan belgeler için yeminli tercüman çevirisi zorunludur.
Öncelikle belgenin yeminli tercüman tarafından Türkçe’ye çevrilmesi gerekir. Ardından bu çeviri noter tarafından onaylatılarak apostil için yetkili makamlara sunulur. Türkçe belgeler için çeviri işlemi gerekmez.
Noter onayı olmadan apostil olur mu?
Hayır, yabancı dilde düzenlenmiş belgeler için noter onayı zorunludur.
Yeminli tercüman çevirisi mutlaka noter tarafından onaylatılmadan apostil işlemine geçilemez. Noter onayı, çevirinin doğruluğunu garanti eden önemli bir aşamadır.
Apostil konsolosluktan alınır mı? Konsolosluklar apostil onayı verebilir mi?
Hayır, apostil onayı konsolosluklar tarafından verilmez.
Apostil işlemi her ülkenin kendi egemenlik sınırları içinde yetkili kıldığı kurumlar tarafından yapılır. Türkiye’de valilikler ve kaymakamlıklar bu yetkiye sahiptir. Konsolosluklar sadece apostil anlaşmasına dahil olmayan ülkeler için klasik tasdik işlemi yapar.
Apostil için randevu gerekli mi?
Evet, çoğu valilik ve kaymakamlıkta apostil işlemi için önceden randevu alınması gerekmektedir.
Randevu sistemi kuruma göre değişkenlik gösterebilir. E-devlet sistemi üzerinden yapılan başvurularda randevu gerekmez. İşlem öncesi ilgili kurumun çalışma sistemini kontrol etmek faydalıdır.
Apostil uzun sürer mi? Kaç günde çıkar?
Hayır, apostil işlemi genellikle uzun sürmez. Belgenin türüne ve kurumdaki iş yoğunluğuna göre süre 1-5 gün arasında çıkar.
E-devlet üzerinden yapılan başvurularda süreç dijital olarak takip edilebilir. Karmaşık belgeler veya özel durumlar daha uzun sürebilir.
Apostil ücretsiz mi?
Evet, apostil şerhi koyma işlemi tamamen ücretsizdir.
Kaymakamlık ve valilikler herhangi bir ücret talep etmez. E-devlet üzerinden yapılan işlemler de ücretsizdir.
Ancak yeminli tercüman çevirisi ve noter onayı gibi ek hizmetler için ayrı ücret ödenir.
