Araba alıp satarken karşılaşabileceğiniz en önemli mevzuatlardan biri Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik’tir. Özellikle ikinci el otomobil alım-satım işlemleri yapan vatandaşlar ve galericiler, bu yönetmeliği detaylı şekilde bilmelidir. 2024 yılında yapılan değişiklikler ve yenilikler, araç ticareti sürecinde çeşitli düzenlemeler ve yenilikler getirmiştir.
Yönetmeliğin Temel Hükümleri
Bu yönetmelik, motorlu kara taşıtlarının ticaretini düzenlemek için yürürlüğe girmiş olup, hem bireylerin hem de galericilerin uyması gereken esasları belirler. Yönetmeliğin ana başlıkları arasında şunlar yer alır:
- Yetki Belgesi Zorunluluğu: İkinci el araç ticareti yapan tüm işletmelerin Yetki Belgesi alması zorunludur. İstisnalarına aşağıda değindik.
- Araç Bilgileri ve Garanti Şartları: Satılan aracın tüm bilgileri alıcıya eksiksiz bir şekilde sunulmalı, ikinci el araçlarda belirli bir süre garantinin verilmesi gerekmektedir. Bu husus yönetmeliğin 17. Maddesinde detaylı olarak düzenlenmiştir. Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin altında olan ve tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altındadır. Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren bir yıl veya yirmi bin kilometredir. İşletme, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle karşılayabilir.
- Ekspertiz Raporu: İkinci el araç satışında ekspertiz raporu alma zorunluluğu yönetmeliğin 16. Maddesi ile düzenlendi. Ekspertiz raporundan istisna olan araçlar da düzenlendi. Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar için ekspertiz raporu alınması zorunlu değildir. Ekspertiz işletmesi, ekspertiz raporundaki bilgilerin taşıtın gerçek durumunu yansıtmamasından sorumlu tutuldu.
Yetki ve Yeterlilik Belgeleri
Yetki belgesi
Madde 5- (1) Yetki belgesi olmadan ticari faaliyet kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı pazarlama veya satışı yapılamaz. Bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yapılması halinde, aksi Bakanlıkça tespit edilmedikçe her bir satış ticari faaliyet kabul edilir.
(2) Yetki belgesi, işletmenin bulunduğu yerdeki il müdürlüğü tarafından Bilgi Sistemi üzerinden verilir, yenilenir ve iptal edilir.
(3) Yetki belgesinde asgari olarak, MERSİS numarası ve MERSİS’e kayıtlı işletme adı ve adresi ile ticaret unvanına veya ESBİS’e kayıtlı işletme adı ve adresi ile işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarasına veya yabancı kimlik numarasına yer verilir.
(4) Yetki belgesi, her bir işletme için ayrı ayrı düzenlenir ve devredilemez.
(5) Bakanlık, yetki belgesinin içeriği ile yetki belgesinin düzenlenmesine ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Mesleki Yeterlilik Belgesi Aranmayacak Durumlar
Bazı durumlarda mesleki yeterlilik belgesi aranmayacaktır. Araç satışlarında mesleki yeterlilik belgesi aranmayacak haller yönetmelikte şu şekilde düzenlenmiştir.
Mesleki Yeterlilik Belgesi
Madde 10- (1) Motorlu kara taşıtları alım satım sorumlularının Seviye 5, motorlu kara taşıtları alım satım danışmanlarının ise Seviye 4 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerekir.
(2) Motorlu kara taşıtları alım satım sorumlularının, yükseköğretim kurumlarının; motorlu kara taşıtları alım satım danışmanlarının ise ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarının motorlu kara taşıtı ticareti ile ilgili alanlarından veya bunlara denkliği kabul edilen yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olmaları durumunda mesleki yeterlilik belgesi şartı aranmaz. Mesleki yeterlilik belgesi şartından muafiyet sağlayan motorlu kara taşıtı ticareti ile ilgili alanlar Bakanlıkça belirlenir.
(3) Bakanlık, yetki belgesine sahip işletmelerce çalıştırılması gereken mesleki yeterlilik belgesine sahip asgari personel sayısı ile ulusal yeterliliğin yapısını oluşturan ve personelin sahip olduğu mesleki yeterlilik belgesinde yer alması gereken seçmeli birimleri belirlemeye yetkilidir.
Galericiler İçin Önemli Değişiklikler
2024 yılı itibariyle galerici işletmeleri için bazı yeni düzenlemeler getirildi.
Yönetmelik kapsamında galericiler şu noktalara dikkat etmelidir:
- Yetki Belgesi Yenileme: Yetki belgesi, belirli aralıklarla yenilenmeli ve ilgili düzenlemelere uygun şekilde işletme faaliyetleri sürdürülmelidir.
- Araç Satışlarına İlişkin Vergi Düzenlemeleri: Araç alım satımında uygulanacak olan yeni vergi oranları ve ödeme süreçleri galericiler için kritik önem taşır.
- Online Satış Kanalları ve Düzenlemeler: Yönetmelik, ikinci el araç satışlarının internet üzerinden yapılmasını da düzenledi. Yönetmeliğin 21. 22. ve 23. Maddesinde bu konular düzenlendi.
Vatandaşlar İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
İkinci el araç alım-satım sürecinde vatandaşların da bilmesi gereken bazı önemli noktalar bulunuyor:
- Ekspertiz Raporunu İnceleyin: Aracın teknik durumu ve geçmişi hakkında detaylı bilgi sunan ekspertiz raporunu mutlaka inceleyin.
- Garanti ve Satış Sonrası Hizmetler: 2. el araçlarda belirli kilometreye kadar garanti verilmesi zorunlu hale gelmiştir.
- Araç Geçmişi ve Kaza Bilgisi: Araç satın almadan önce aracın geçmişini ve kaza durumunu sorgulamak için e-devlet ve diğer dijital hizmetleri kullanın.
Araç Değer Kaybı ve Önemi
İkinci el araç alım satımında en çok karşılaşılan sorunlardan biri araç değer kaybıdır. Bir aracın kazaya karışması veya parçalarının değişmesi, değer kaybına neden olabilir. Bu durum, özellikle alıcılar açısından büyük önem taşır çünkü araç satın aldıktan sonra ileride satarken daha düşük bir bedelle karşılaşabilirsiniz.
Yönetmeliğe göre, satışı yapılan aracın ekspertiz raporunda, varsa kazaları ve bu kazaların araca ne kadar değer kaybettirdiği açıkça belirtilmelidir.
Değer kaybı davaları hakkında detaylı bilgi ve hukuki destek almak için bize yazabilir ya da arayabilirsiniz.: 0532 627 40 19 Aynı zamanda Whatsapp iletişim hattımızdır.
Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik ile Güvenli Alışveriş
Bu yönetmelik, hem vatandaşlar hem de galericiler için araç ticaretinde güvenilirliği artırmayı hedeflemektedir. Özellikle ikinci el araç piyasasında dolandırıcılık ve mağduriyetlerin önüne geçilmesi, düzenlemeler sayesinde daha da kolay hale gelmiştir.
Motorlu Kara Taşıtlarının Ticaretinde Ödeme Yöntem ve Şartları Düzenlendi
Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik madde 26 sayesinde dolandırıcılık hususunda bazı önlemler alındı.
Ödeme Sistemi
Madde 26- (1) İşletmelerin ve diğer gerçek veya tüzel kişilerin ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında ödemenin bir kısmının veya tamamının nakit, havale, elektronik fon transferi veya Bakanlıkça belirlenen diğer ödeme yöntemleriyle yapılması halinde taşıt satış bedeli, Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluş tarafından taşıt mülkiyeti ile satış bedelinin eş anlı el değiştirmesini sağlayacak şekilde oluşturulan elektronik sistem üzerinden ödenir.
(2) Taşıt satış bedelinin bir kısmının veya tamamının 5411 sayılı Kanunda tanımlanan kredi kuruluşları veya 6361 sayılı Kanunda tanımlanan finansman ve tasarruf finansman şirketleri tarafından kredilendirilmesi halinde kredi tutarı haricindeki ödemeler için elektronik sistem kullanılır.
(3) Elektronik sistemin kullanılmasına ilişkin masraflar satıcıya aktarılan taşıt satış bedelinden mahsup edilir.
(4) Bakanlık, birinci fıkrada belirtilen elektronik sistem için gerekli altyapının oluşturulmasına ve işletilmesine ilişkin usul ve esaslar ile verilen hizmetler karşılığında alınacak ücretlerin üst sınırını Türkiye Noterler Birliğinin görüşünü alarak belirlemeye yetkilidir.
Sonuç
Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik, araç ticaretini daha güvenli ve şeffaf hale getiren bir düzenleme olarak karşımıza çıkıyor. Galericilerin belirlenen esaslara uyması ve vatandaşların da bilinçli bir şekilde hareket etmesi, araba alım-satım sürecini daha güvenli hale getiriyor.
