İş kazası bildirmeme cezası, işverenlerin yasal yükümlülüklerini zamanında yerine getirmemesi durumunda uygulanmakta olan idari para cezaları ve diğer hukuki yaptırımlardır.
İş sağlığı ve güvenliği kapsamında kazaların zamanında bildirilmesi, hem işçi haklarının korunması hem de işverenin sorumluluklarını yerine getirmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu yükümlülüğe ilişkin düzenlemeler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda açıkça belirtilmiştir.
Bu yazı, iş kazası bildirim süresi, SGK iş kazası bildirmeme cezası 2025 ve indirim oranı gibi konuları detaylı bir şekilde ele alarak işverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerine rehberlik etmektedir.
İş Kazası Bildirimi Nedir?
İş kazası, işyerinde ya da işin yürütümü sırasında meydana gelen, çalışanların fiziksel ya da ruhsal zarar görmesine neden olan olaylar olarak tanımlanmıştır. İş kazası bildirimi, 6331 sayılı Kanun’un 14. maddesi uyarınca iş kazası meydana gelmesinin ardından işverenin Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ve gerekli diğer mercilere durumu resmi olarak iletmesidir.
Bu bildirim, kazanın yasal olarak kayıt altına alınması ve işçinin sağlık ve sigorta haklarından yararlanabilmesi için kritik bir öneme sahiptir.
İş Kazası Bildirimi Nasıl Yapılır?
İş kazası bildiriminin yapılma süreci, kanun ve yönetmeliklerde belirlenen adımlara uygun şekilde yürütülmektedir:
- Kazanın Kayda Alınması: İş kazası meydana geldiği anda işveren ya da işveren vekili tarafından kaza detaylarının kayıt altına alınması gerekir. Bu kapsamda kazanın tarihi, saati, yeri ve gerçekleşme şekli belgelenmelidir.
- SGK Bildirimi: Kazanın gerçekleşmesini takiben, e-devlet ya da SGK’nın elektronik sistemleri üzerinden iş kazası bildirim formu doldurularak SGK’ya iletilmelidir (5510 sayılı Kanun m. 13).
- Kolluk Kuvvetlerine Bildirim: Özellikle ölümle ya da ağır yaralanma ile sonuçlanan iş kazalarında, kolluk kuvvetlerine derhal bilgi verilmelidir (Ceza Muhakemesi Kanunu m. 158).
İş Kazası Bildirim Formu
İş kazası bildirim formu, kazanın resmi olarak kayda alınmasını sağlayan en önemli belgedir. Bu form, SGK’nın internet portalı üzerinden doldurulabilmektedir.
Formda bulunması gereken bilgiler şu şekildedir:
- İşyerine ait bilgiler (işverenin adı, unvanı, vergi numarası ve adresi)
- İş kazasının meydana geldiği tarih, saat ve yer bilgileri
- İşçinin kimlik bilgileri (ad, soyad, T.C. kimlik numarası)
- Kazanın oluş şekli, sebebi ve sonuçları
- Sağlık durumu hakkında detaylar (yaralanma, sakatlanma ya da ölüm)
İş Kazasında Bildirimi Nereye Yapılır?
İş kazası bildiriminin yapılacağı merciler, kazanın niteliğine ve sonuçlarına göre farklılık gösterebilir:
- Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK): İş kazalarının kaydedilmesi ve işçinin haklarından faydalanabilmesi için bildirimlerin SGK’ya yapılması zorunludur.
- Kolluk Kuvvetleri: İş kazasının ağır yaralanma veya ölümle sonuçlanması durumunda, kazanın gerçekleştiği yerin bağlı olduğu polis ya da jandarma birimlerine bilgi verilmesi gereklidir.
- İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi: İşletme bünyesindeki iş güvenliği uzmanı ya da işyeri hekimi de durumdan haberdar edilmelidir.
SGK İş Kazası Bildirimi Ne Zaman Yapılır? (Bildirim Süresi)
İş kazasının SGK’ya bildirimi, 5510 sayılı Kanun’un 13. maddesi gereğince, kazanın meydana geldiği tarihi takip eden 3 iş günü içerisinde yapılmalıdır. Bu süre, işyerinin bir kamu kurumu olup olmamasına ya da iş kazasının meydana geldiği yerin yurt dışında olmasına göre değişiklik gösterebilmektedir.
İş Kazasında Zamanaşımı Süresi Nedir? İş Kazası Bildirimi En Geç Ne Zaman Yapılır?
İş kazasının SGK’ya bildirilmesi için belirtilen 3 iş günü süresi, işverenin idari para cezası ile karşı karşıya kalmaması açısından bağlayıcıdır. Bunun yanı sıra iş kazalarına ilişkin hukuki ve cezai sorumluluklar için genel zamanaşımı süresi 10 yıl olarak belirlenmiştir (6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 146).
İş Kazası Şikayet Süresi Ne Kadar?
Genel olarak ceza davası açma süresi 8 yıl, hukuki sorumluluk talebi için ise 10 yıl zamanaşımı süresi geçerlidir. İş kazalarına ilişkin şikayet süreleri, ceza davası ya da tazminat davası açılacak olması durumuna göre farklılık göstermektedir.
İş Kazası Tutanağı Tutulmazsa Ne Olur?
İş kazası tutanakları, kazanın nasıl gerçekleştiğini, nedenlerini ve sonuçlarını belgeleyen resmi kayıtlardır. Hem işçinin haklarının korunması hem de işverenin yasal sorumluluklarının belirlenmesi açısından kaza tutanağı tutulması önem taşır.
Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda, işverenler çeşitli idari ve hukuki yaptırımlarla karşılaşabilirler:
- İdari Para Cezaları: İş kazası tutanağının tutulmaması ve SGK’ya bildirim yapılmaması durumunda, işverene idari para cezası uygulanır. Ceza tutarı, işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre değişiklik göstermektedir.
- SGK’nın Rücu Hakkı: SGK, iş kazası sonucu yaptığı ödemeleri (örneğin, geçici iş göremezlik ödeneği) işverenden talep edebilir. İşverenin bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemesi, mali sorumluluklarını artırır.
- Tazminat Davaları: İş kazası tutanağının bulunmaması, işçinin veya yakınlarının açacağı maddi ve manevi tazminat davalarında işverenin aleyhine delil olarak kullanılabilir. Bu durum işverenin daha yüksek tazminatlarla karşılaşma riskini artırır.
- Ceza Sorumluluğu: İş kazasının bildirilmemesi veya tutanak tutulmaması, işverenin cezai sorumluluğunu doğurabilir. Özellikle kazanın örtbas edilmeye çalışılması durumunda, işveren hakkında cezai işlemler başlatılabilir.
İş Kazası Tutanağı Tutulmaması Durumunda İşçi İçin Doğabilecek Sonuçlar
- Hak Kaybı: İş kazası tutanağının düzenlenmemesi veya kazanın iş kazası olarak bildirilmemesi, işçinin sosyal güvenlik haklarından yararlanmasını engelleyebilir. Örneğin, geçici iş göremezlik ödeneği alamayabilir.
- İspat Zorluğu: Tutanak tutulmadığı takdirde, kazanın işyerinde gerçekleştiğini ispatlamak işçi açısından zorlaşır. Bu durum tazminat davalarında işçinin aleyhine bir durum yaratabilir.
- Uzun Süren Hukuki Süreçler: İş kazası belgelenmediği için işçi, hakkını mahkeme yoluyla aramak zorunda kalabilir. Bu da zaman, maliyet ve psikolojik yük getirebilir.
- Sigorta Ödemelerinden Yararlanamama: Tutanak eksikliği nedeniyle SGK, kazanın iş kazası niteliğinde olduğunu kabul etmeyebilir. Bu durumda işçi, SGK’dan gelir veya aylık bağlanmasını talep edemeyebilir.
İş Kazası Bildirmeme Cezası Nedir?
İş kazası bildiriminin yapılmaması halinde, 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesi uyarınca işverenlere idari para cezası uygulanmaktadır. Bu ceza, kazanın SGK’ya bildirilmediği her bir gün için artarak uygulanabilir.
İş kazasının zamanında bildirilmemesi durumunda, işverenler sadece idari para cezası ile karşılaşmaz; aynı zamanda SGK tarafından yapılan ödemeler de işverenden tahsil edilir. Örneğin, iş kazası sonucu rapor alan çalışana ödenen geçici iş göremezlik ödeneği, rapor başlangıç tarihinden iş kazası bildirim tarihine kadar olan süre için faiziyle birlikte işverenden tahsil edilir.
SGK İş Kazası Bildirmeme Cezası Tutarları (2025)
2025 yılı itibarıyla iş kazasını zamanında bildirmeyen işverenlere uygulanacak cezalar şu şekildedir:
| Tehlike Sınıfı | Çalışan Sayısı | Ceza Tutarı (TL) |
| Az Tehlikeli | 10’dan az | 24.607 |
| Az Tehlikeli | 10-49 | 24.607 |
| Az Tehlikeli | 50 ve üzeri | 36.910 |
| Tehlikeli | 10’dan az | 30.758 |
| Tehlikeli | 10-49 | 36.910 |
| Tehlikeli | 50 ve üzeri | 49.214 |
| Çok Tehlikeli | 10’dan az | 36.910 |
| Çok Tehlikeli | 10-49 | 49.214 |
| Çok Tehlikeli | 50 ve üzeri | 73.821 |
Cezalar her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan yeniden değerleme oranına göre artırılmaktadır.
İş Kazası Bildirmeme Cezasında İndirim
İş kazalarının yasal süresi içinde bildirilmemesi durumunda, işverenlere uygulanan idari para cezalarında belirli koşullar altında indirim imkanı bulunmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından tebliğ edilen bu cezalar tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödendiğinde, %25 oranında erken ödeme indirimi uygulanır. Bu indirim, ceza tutarından hesaplanır.
Örneğin, 2025 yılı için iş kazasını bildirmeme cezası 24.607 TL olan bir işveren, bu cezayı 15 gün içinde öderse, %25 indirimle 18.455,25 TL ödeyecektir.
15 günlük süre içinde ödeme yapılmazsa indirim hakkı kaybedilir ve cezanın tamamı ödenmek zorundadır. Ayrıca, ödeme geciktikçe borca faiz uygulanabileceği unutulmamalıdır.
Ayrıca işverenin pişmanlık hükümlerinden faydalanarak bildirimde bulunması durumunda cezaların hafifletilmesi söz konusu olabilmektedir.
İş Kazası Bildirmeme Cezasına İtiraz
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından tebliğ edilen idari para cezalarına itiraz etmek isteyen işverenler, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde itiraz dilekçesi sunmalıdır. İtiraz dilekçesi, gerekçeli ve dayanaklarıyla birlikte hazırlanmalı ve bağlı bulunulan SGK müdürlüğüne elden veya posta yoluyla teslim edilmelidir.
İtiraz dilekçesi hazırlanırken, cezanın haksız veya hatalı olduğunu gösteren somut deliller ve yasal dayanaklar sunulmalıdır. Örneğin, iş kazasının bildirilmediği iddiasına karşı, kazanın iş kazası niteliğinde olmadığını kanıtlayan belgeler veya işçinin kazayı işverene geç bildirdiğine dair kayıtlar eklenmelidir. Ayrıca dilekçede cezaya konu olan olayın detayları, itiraz gerekçeleri ve talepler açıkça belirtilmelidir.
SGK, sunulan itiraz dilekçesini inceleyerek bir karar verir ve bu kararı yazılı olarak işverene bildirir. Eğer itiraz kabul edilirse, ceza iptal edilir veya yeniden değerlendirilir. Ancak, itirazın reddedilmesi durumunda, işverenin idari para cezasını ödemesi gerekmektedir.
Yargı Yoluna Başvuru:
SGK’nın itirazı reddetmesi durumunda, işverenler yargı yoluna başvurarak idari para cezasının iptali için iş mahkemelerinde dava açabilirler. Bu davalar, idare mahkemelerinde görülmektedir. Dava açma süresi, SGK’nın itirazı reddettiğine dair kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 gündür. Dava sürecinde, cezanın haksız veya hukuka aykırı olduğunu kanıtlayan deliller sunulmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
İş kazası bildiriminden kim sorumludur?
İş kazası bildiriminden işverenler sorumludur. Ancak alt işverenlik ilişkilerinde sorumluluk paylaşılabilir.
İş kazası bildirmeme cezasını kim öder?
Cezayı işveren ödemekle yükümlüdür.
İş kazası bildirmemenin cezası ne zaman gelir?
SGK denetiminden sonra ceza tutanakları genellikle birkaç hafta içinde işverene tebliğ edilmektedir.
İş kazasını bildirmeme cezası nereye ödenir?
Cezalar, SGK’nın ilgili ödeme sistemine veya anlaşmalı bankalara yatırılır.
İş kazası karakola bildirilmezse ne olur?
Kazanın bildirilmemesi halinde işveren, cezai ve hukuki sorumluluk altına girer.
İş kazası raporu 3 gün içinde bildirmezse ne olur?
Bildirim yapılmazsa SGK idari para cezası uygular ve işverenin sorumluluğu ağırlaşır.
Geriye dönük iş kazası bildirimi yapılabilir mi?
Evet, ancak bu durumda SGK iş kazası bildirmeme cezası uygulanır ve işverenin hukuki sorumlulukları artar.
Kazadan 1 ay sonra tutanak tutulur mu?
Evet, kazanın kayda alınması için sonradan tutanak tutulabilir. Ancak SGK bildirimi yapılmamışsa bu cezai sonuçları engellemez.
