Gemi Adamı Kimdir? Gemi adamlarının birçok işçilik hakkı ve kazalar nedeni ile hakları bulunmakta olup bu hakların hukuki takibi diğer işçilerin ya da kaza mağdurlarınınkine göre özellik arz edebilmektedir.
Gemi Adamı Kimdir? Gemi adamı, birçok mevzuatta geçen bir terimdir. Bu husustaki mevzuata aşağıda değineceğiz. Gemi adamı, Deniz İş Kanunu tarafından, denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk bayrağını taşıyan gemilerde çalışan işçiler olarak anılmaktadır. Diğer kişilerden kasıt, belirli süreli sözleşme ile çalışanlar ve gemiyi çeken römorkörde çalışan kişilerdir.
Deniz İş Kanunu
Kanun kapsamı:
Madde 1 –
- Bu kanun denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk Bayrağını taşıyan ve yüz ve daha yukarı grostonilatoluk gemilerde bir hizmet akti ile çalışan gemi adamları ve bunların işverenleri hakkında uygulanır.
- Aynı işverene ait gemilerin grostonilatoları toplamı yüz veya daha fazla olduğu veyahut işverenin çalıştırdığı gemi adamı sayısı 5 veya daha fazla bulunduğu takdirde birinci bent hükmü uygulanır.
- Bu kanunun uygulanmasında; sandal, mavna, şat, salapurya gibi olanlar da (gemi) sayılır.
- Bakanlar Kurulu, ekonomik ve sosyal gerekler bakımından bu kanun hükümlerini yukardaki bentlerin kapsamı dışında kalan gemilerle gemi adamlarına ve bunların işverenlerine kısmen veya tamamen teşmile yetkilidir.
- Yukardaki bentlerde yazılı gemilerin bu kanun kapsamına alınmaları sebebiyle yapılabilecek itirazlar Çalışma Bakanlığı tarafından incelenerek karara bağlanır. Bu itirazlar kanunun uygulanmasını durduramaz.
İşveren, gemi adamı, kaptan ve işveren vekilinin tarifi:
Madde 2 – Bu kanunun uygulanmasında,
- Gemi sahibine veya kendisinin olmayan bir gemiyi kendi adına ve hesabına işleten kimseye “işveren” denir.
- Bir hizmet akdine dayanarak gemide çalışan kaptan, zabit ve tayfalarla diğer kimselere “gemi adamı” denir.
- Gemiyi sevk ve idare eden kimseye veya zorunlu sebeplerle görevi başında bulunmaması halinde ona vekalet eden kimseye “kaptan” denir.
- Kaptan veya işveren adına ve hesabına harekete yetkili olan kimseye “işveren vekili” denir.
İşveren vekilinin bu sıfatla gemi adamlarına karşı muamele ve taahhütlerinden doğrudan doğruya işveren sorumludur.
Saklı hükümler:
Madde 3 – Türk Ticaret Kanununun deniz ticaretinden bahseden dördüncü kitabındaki kaptan ile işveren arasındaki ilişkilere ait hükümler saklıdır.
İş Kanunu
İstisnalar
Madde 4 –Aşağıda belirtilen işlerde ve iş ilişkilerinde bu Kanun hükümleri uygulanmaz;
a) Deniz ve hava taşıma işlerinde,
f) Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler,
Bu Kanun hükümlerine tabidir.
