Boşanmada Takıların İspatı

14.10.2024 tarihinde yayınladığımız bu makaleyi 08.03.2025 itibariyle önemli içtihat değişikliğine göre değiştirip düzenledik. 

Öncelikle ve önemle belirtmek isteriz ki düğünde takılan takıların kime ait olduğu hususunda 2024 sonunda verilen Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, E. 2023/5704 K. 2024/2402 T. 04.04.2024karar ile büyük değişiklik olmuştur. Tabi bizce yine her an değişmesi de söz konusu olabilir ama bildiğimiz son durum eskisine göre çok farklıdır. Yeri geldikçe aşağıda değineceğiz.

Boşanma davalarında takıların paylaşımı, Türk Medeni Kanunu çerçevesinde önemli bir hukuki mesele olarak ele alınır. Medeni Kanun’un 231. maddesi, evlilik birliği içinde edinilmiş malların paylaşımı ile ilgili kuralları düzenlerken takılar da bu kapsamda ya kişisel mal ya da edinilmiş mal olarak değerlendirilmelidir.

Evlilik süresince edinilen takıların mal paylaşımı içinde olarak kabul edilip edilmeyeceği hususu, mahkeme tarafından detaylı bir şekilde incelenir. Takıların değerinin tespiti ve paylaşımı ise adli bilirkişiler aracılığıyla yapılacak değerlendirmelere dayanır. İlgili süreçte takılan eşyaların edinilme tarihi, alım şekli ve evlilik birliği içindeki kullanımı göz önünde bulundurulur.

Takıların paylaşımında ispat yükümlülüğü, genel olarak dava açan tarafın üzerindedir. Taraflardan biri, takıların kendisine ait olduğunu ispatlamak zorundadır. Bu bağlamda takıların edinilme şekline dair belgeler, alışveriş fişleri, video kayıtları ve benzeri kanıtlar mahkeme nezdinde önemli bir rol oynar. Ayrıca takıların tasnifi ve değerinin belirlenmesi aşamasında hem uzman raporları hem de kıymet takdirleri de göz önünde bulundurularak adil bir paylaşım sağlanmaya çalışılır.

Düğünde Takılan Takılar/Ziynet Eşyaları Nelerdir?

Düğünlerde takılan takılar Türk hukukunda “ziynet eşyası” olarak adlandırılır ve düğünde takılan eşyalar arasında şunlar yer alır:

• Altın
• Bilezik
• Gümüş takılar
• Pırlanta yüzükler
• Elmas küpeler
• Değerli taştan yapılan takılar
• Pırlanta kolye

Yukarıdaki unsurların yanı sıra takı setleri de ziynet eşyaları arasında yer alır.

Boşanma Davasında Düğünde Kadına Takılan Takılar Kime Aittir?

Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin 09/11/2010 tarihli ve 2010/6059 Es. 2010/12297 K. sayılı kararına göre ziynet eşyaları, kim tarafından alınmış olduğuna bakılmaksızın kadına bağışlanmış kabul edilir. 

Ancak girişte de belirttiğimiz gibi bu hususta önemli değişiklik olmuştur: “Dairemizin önceki içtihatları, “aksine bir anlaşma ya da örf âdet kuralı olmadığı takdirde, düğünde kim tarafından hangi eşe ne verilirse verilsin ne takılırsa takılsın (ziynet eşyası, altın, döviz, TL vs.) bunların hepsi kadına ait sayılır” yönündeydi. Ancak toplumuzun gelenek ve göreneklerinin zamanla değişikliğe uğraması, ekonomik ve hukuksal ilişkilerin dinamik yapısı ve özellikle; düğünlerde kadına özgü ziynet eşyalarının dışında, ortak bir yaşam kurma aşamasında olan eşlere maddî katkı sağlamak amacıyla, ekonomik değeri olan başka şeylerin de takılması/verilmesi, dikkate alınarak, düğünde eşlere takılan/verilen ve ekonomik değeri olan eşyalarla ilgili davalarda, Dairemizin içtihatlarında değişikliğe gidilmesi zorunluluğu doğmuştur. Bu konuda Dairemizin ilkesel nitelikteki yeni görüşüne göre; “Taraflar arasında ziynet eşyalarının paylaşımı konusunda anlaşma mevcut ise paylaşım bu anlaşmaya göre gerçekleştirilir. Ziynet eşyalarının paylaşımı konusunda taraflar arasında anlaşma bulunmadığı takdirde yerel örf ve adetin varlığı iddia ve ispat edilirse bu kurala göre paylaşım gerçekleştirilir. Aksi takdirde erkeğe ve kadına takılan/verilen ve ekonomik değer taşıyan her şey kural olarak kendilerine aittir. Ne var ki takılar içinde karşı cinse özgü (kadına ya da erkeğe özgü) bir şey varsa o cinse verilmiş sayılır. Özgü olma konusunda çekişme varsa ve gerektiğinde bilirkişi incelemesi yapılmalıdır. Bilirkişi incelemesi sonucunda o şeyin her iki cinse özgü olduğu belirlenmişse o şey takılan/verilen eşe ait olur. Takı sandığı/torbasına konulan ekonomik değer taşıyan şeyin aidiyeti konusunda; konulan şey kadına ya da erkeğe özgü bir şey ise o cinse verilmiş sayılır, o şeyin her iki cinse özgü olduğu belirlenmişse ortak kabul edilmelidir” yönündedir. Uyuşmazlık, tarafların iddia ve savunmaları da dikkate alınarak bu ilkeler doğrultusunda çözülmelidir. “

 

Sözde Takılan Takılar Kimde Kalır?

Yukarıdaki karar gereği aynı şekilde değerlendirilmesi gerektiği kanaatindeyiz.

Boşanma Davasında Düğünde Erkeğe Takılan Takılar Kime Aittir?

Yargıtay, düğünde takılan takıların kim tarafından takıldığına ve kimin kullandığına bakılmaksızın gelin için bağışlandığını hükmeder. Aksi yönde bir örf – adet varsa bunun ispatı halinde farklı karar verilmesi söz konusu olabilir. Ancak ülkemizin herhangi bir bölgesinde, takıların erkeğe ait olduğuna dair bir örf adet sanırız yoktur.

Boşanma Davasında Takılar İstenebilir Mi?

Evet, boşanma davasında düğün takılarının talep edilmesi mümkündür. 

Düğün takıları, boşanmayla birlikte talep edilebileceği gibi sürecin sona ermesinden sonra ayrı bir dava açılarak da talep edilebilir.

Boşanma Davasında Ziynet Eşyaları Davası

Türk Medeni Kanunu’na göre ziynet eşyaları, kadına ait kişisel mallar olarak kabul ediliyorken artık yukarıda bahsettiğimiz Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, E. 2023/5704 K. 2024/2402 T. 04.04.2024 kararına göre değerlendirilmelidir. Bu nedenle boşanma halinde taraflara iade edilmesi gerekir. 

Mahkemeler, değerli eşyaların takılan kişiye ait olduğunu ispatlama yükümlülüğünü o kişiye bırakır. Herkes, eşyaların kendisine düğün sırasında takıldığını ya da kendisine hediye edildiğini ispat ederse mahkeme, ziynetlerin iadesine karar verir.

Anlaşmalı Boşanma Davasında Ziynet Eşyaları

Anlaşmalı boşanma davasında ziynet eşyalarının durumu, tarafların karşılıklı rızasıyla ve anlaşma hükümleri çerçevesinde düzenlenir. Yani istenirse kocaya da kadına da bırakılabilir. 

Anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanırken tarafların ziynet eşyalarına ilişkin mutabakatı açıkça belirtilmelidir. Ayrıca protokolde önemli hususlar ayrıntılı şekilde yer almalıdır. Aksi halde ziynet eşyalarının paylaşımı konusunda ihtilaf çıkması durumunda konu, çekişmeli bir davaya dönüşebilir.

Çekişmeli Boşanma Davasında Ziynet Eşyaları

Yargıtay içtihatlarına göre düğün sırasında takılan ziynet eşyaları, kim tarafından takılmış olursa olsun eğer aksi bir anlaşma mevcut değilse kadına bağışlanmış sayılırken Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, E. 2023/5704 K. 2024/2402 T. 04.04.2024 kararı ile durum yukarıda izah ettiğimiz gibi değişmiştir. 

Ziynet eşyalarının paylaşımı konusunda taraflar arasında anlaşma bulunmadığı takdirde yerel örf ve adetin varlığı iddia ve ispat edilirse bu kurala göre paylaşım gerçekleştirilir. Aksi takdirde erkeğe ve kadına takılan/verilen ve ekonomik değer taşıyan her şey kural olarak kendilerine aittir. Ne var ki takılar içinde karşı cinse özgü (kadına ya da erkeğe özgü) bir şey varsa o cinse verilmiş sayılır. Özgü olma konusunda çekişme varsa ve gerektiğinde bilirkişi incelemesi yapılmalıdır. Bilirkişi incelemesi sonucunda o şeyin her iki cinse özgü olduğu belirlenmişse o şey takılan/verilen eşe ait olur. Takı sandığı/torbasına konulan ekonomik değer taşıyan şeyin aidiyeti konusunda; konulan şey kadına ya da erkeğe özgü bir şey ise o cinse verilmiş sayılır, o şeyin her iki cinse özgü olduğu belirlenmişse ortak kabul edilmelidir

Böyle bir durumda değerli eşyalar, çekişmeli boşanma davasının sonucunda mal paylaşımına dahil edilmez, ayrı bir dava açılmasını gerektirir.

Boşanma Davasında Ziynet Eşyaları Mal Paylaşıma Dahil Midir?

Hayır, boşanma davalarında ziynet eşyaları mal paylaşımına dahil değildir.

Boşanma davalarında ziynet eşyalarının mal paylaşımına dahil olup olmadığı Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre belirlenir. Düğün sırasında geline takılan ziynet eşyaları, kadına bağışlanmış olarak kabul edilir ve mal paylaşımına dahil edilmez. Yeni içtihada göre değerlendirecek olursak erkeğe takılanla için de aynı şeyi söylemek artık mümkün olacaktır.

Ziynet Eşyası Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Ziynet eşyası davasında yetkili mahkeme, genel yetki kurallarına göre davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Eşyaya ilişkin alacak talepleri, Türk Medeni Kanunu’nun Aile Hukuku başlığında düzenlenen bir taleptir. 

Bu kapsamda aile hukuku çerçevesinde açılan davalarda görevli mahkeme Aile Mahkemesi olarak belirlenmiştir.

Ziynet Eşyası Davasında Zamanaşımı Ne Kadar?

İlgili davalarda zamanaşımı süresi, mal bedelinin tahsiline yönelik talepler açısından alacak davası olarak değerlendirilir. Bu tür davalarda ise boşanmadan sonra 10 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır.

Ziynet Eşyaları Davası Nasıl Açılır?

Ziynet davası, alacağını talep eden kişi tarafından açılabilir. Dava dilekçesinde mal alacağı talep edilen kişi, davalı olarak gösterilir. Dilekçede, davalı tarafından el konulan ziynetlerin cins ve miktarları açıkça belirtilmelidir. Ayrıca varsa düğün videosu ve fotoğrafları gibi deliller de dilekçeye eklenmelidir. Bu şekilde mal alacağına ilişkin talep, ayrıntılı ve belgelerle desteklenmiş bir şekilde mahkemeye sunulur. Harcı da gösterilen ve talep edilen değere buna ödenir.

Ziynet eşyaları davası açmak için hazırlanması gereken evraklar şunlardır:

• Dava dilekçesi
• Kimlik fotokopisi
• Boşanma kararı ya da protokolü
• Avukat varsa vekaletnamesi

Dava açma süreci ise aşağıdaki gibidir:

• Dava Dilekçesi Hazırlığı: Davanın neden açıldığı, hangi ziynet eşyalarının talep edildiği ve hukuki dayanakları belirten bir dilekçe hazırlanmalıdır. Dilekçede, taraflar arasındaki ilişkiler ve uyuşmazlıkların ayrıntıları da belirtilmelidir.
• Dava Dilekçesi Sunma: Hazırlanan dava dilekçesi, yetkili aile mahkemesine veya ilgili diğer mahkemeye teslim edilmelidir. Aile mahkemesi yoksa bu mahkeme asliye hukuk mahkemesidir.
• Mahkeme Harçlarının Ödenmesi: İlgili süreçte dava açma harçlarının ödenmesi gerekir. Mahkeme harcı, davanın türüne ve değerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. 
• Duruşma ve Delil Sunma: Mahkeme tarafından belirlenen duruşma tarihine katılınmalıdır. Delillerin mahkemeye sunulmasıyla eşyaların paylaşımı veya iadesi talep edilir. Davaya katılmama halinde davalı da davayı takip etmezse dava düşer.

Son olarak mahkeme, sunulan deliller ve ifadeler doğrultusunda karar verir.

Boşanma Davasında Takıların İspatı Nasıl Yapılır?

Boşanma davasında takıların ispatı mal rejimi açısından oldukça önemli bir konudur. 

Bu bağlamda ziynet eşyalarının ispatı aşağıdaki şekilde yapılır:

• Şahitlik: Takıların edinilme sürecine tanıklık etmiş kişilerin ifadeleri de önemli bir kanıt olarak kabul edilir.
• Fotoğraflar ve Videolar: Takıların fotoğrafları veya videoları, eşyaların varlığını ve durumunu belgelemek açısından önemli bir kanıt unsurudur.
• Bilirkişi incelemesi: Bilirkişi video ve fotoğraf üzerinde inceleme yapıp takı cins ve sayısını belirler ve aynı ya da farklı bilirkişi de değerini tespit eder.

Mahkeme, takıların değerinin ve mülkiyetinin belirlenmesi için bir uzman görüşüne başvurabilir. Uzman; takıların değeri, edinilme tarihleri ve diğer önemli bilgileri raporlayarak sürecin sonuçlanmasına katkıda bulunur.

Sıkça Sorulan Sorular

Aşağıda sizler için boşanmada takıların ispatı süreci ile ilgili olan sıkça sorulan soruları derledik.

Anlaşmalı boşanma davasından sonra ziynet eşyaları davası açılabilir mi?

Evet, anlaşmalı boşanma davasının sonuçlanmasının ardından ziynet eşyaları için ayrıca bir dava açılması mümkündür. 

Erkek eş karşı taraftan ziynet eşyası talep edebilir mi?

Evet, Türk Medeni Kanunu’nun 226. maddesi uyarınca erkek, malların iadesi için dava açma hakkına sahiptir.

Yani kendisine ait olduğu halde karısının elinde bulunan eşyaları ve bu anlamda kendisine ait olan takı – ziynet bu gibi eşyaları talep edebilir. Elbette düğünde takılanlar bu eşyalardan değildir.

Erkek eş karşı taraftan ziynet eşyası talep edebilir mi?

Evet, Türk Medeni Kanunu’nun 226. maddesi uyarınca erkek, malların iadesi için dava açma hakkına sahiptir. 

Yani kendisine ait olduğu halde karısının elinde bulunan eşyaları ve bu anlamda kendisine ait olan takı – ziynet bu gibi eşyaları talep edebilir. Elbette düğünde takılanlar bu eşyalardan değildir.

Ziynet davası kaç celsede biter?

Ziynet eşyası davalarının tek celsede tamamlanması mümkün değildir. Bu süre en az iki ve genelde de 6 celseye kadar da uzayabilmektedir.

Davanın tek celsede sonuçlanması ancak anlaşmalı boşanma davasında söz konusu olacaktır. Takılar anlaşmalı boşanma davasına konu edilmemişse açılacak takı davası tek celsede bitmeyecektir.

Ziynet eşyaları bedeli hangi tarihe göre hesaplanır?

Ziynet eşyalarının bedeli, dava tarihindeki değere göre hesaplanır. Hesaplama, dava sırasında geçerli olan piyasa değerine dayanarak gerçekleştirilir.