Geriye dönük iş kazası bildirimi, iş kazasının gerçekleştiği tarihten sonra yasal bildirim süresi olan 3 iş günü geçtikten sonra Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan bildirimler olarak tanımlanmaktadır. Bu durum işverenin kazayı geç öğrenmesi, idari aksaklıklar veya bilinçsizlik gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilmektedir.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu çerçevesinde, geriye dönük bildirimler özel bir prosedür gerektirmekte ve işverenleri ağır idari para cezalarıyla karşı karşıya bırakmaktadır.
Bu yazıda, geriye dönük iş kazası bildiriminin hukuki çerçevesi, bildirim sürecinin özel gereklilikleri, 2025 yılı ceza tarifeleri, geç bildirimden kaynaklanan hukuki riskler ve bu risklerin minimize edilmesi yöntemleri detaylı olarak ele alınmıştır.
İş Kazasının Zamanında Bildirimi Neden Önemlidir?
İş kazasının zamanında bildirilmesi, hem çalışanların haklarının korunması hem de işverenlerin hukuki süreçlerde sorumluluklarını yerine getirmesi açısından kritik bir öneme sahiptir. Zamanında yapılan bildirimler çalışanın sigorta haklarından eksiksiz faydalanmasını ve tazminat talebinde bulunabilmesini sağlar.
Zamanında bildirim yapılmadığında çalışanların sosyal güvenlik haklarından faydalanma sürecinin aksaması, hem maddi hem de manevi kayıplar yaşanmasına neden olabilir. Ayrıca iş kazası bildirmeme cezası yalnızca maddi kayıplarla sınırlı kalmayıp, işverenlerin itibarı ve yasal sicilleri üzerinde de olumsuz etkiler yaratmaktadır.
“İş Kazası” konusunda detaylı bilgiye ihtiyacınız varsa bu makalemize de mutlaka göz atın: https://armagand.av.tr/is-kazasi/
İş Kazası En Geç Ne Zaman Bildirilir?
İş kazasının bildirim süresi Türk mevzuatında kesin olarak belirlenmiş olup, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren 3 iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi zorunludur.
Özel bir durum olarak ölümle sonuçlanan iş kazalarında bildirim süresi daha da kısalmakta ve bu tür kazaların derhal (kazanın meydana geldiği gün) SGK’ya ve ilgili diğer resmi makamlara bildirilmesi zorunlu hale gelmektedir. Örneğin, bir pazartesi günü gerçekleşen iş kazası için bildirim en geç perşembe günü yapılmalı, eğer bu süre arasında resmi tatil günleri varsa bunlar hesaba katılmadan süre uzatılmalıdır.
Geriye Dönük İş Kazası Bildirimi Nasıl Yapılır?
Geriye dönük iş kazası bildirimi, normal bildirim sürecinden farklı özel prosedürler gerektiren bir süreçtir. Bu sürecin doğru yönetilmesi için aşağıdaki adımlar sırasıyla takip edilmelidir:
- Geç Bildirime Neden Olan Durumların Belgelenmesi: Kazanın neden geç bildirildiğine dair geçerli gerekçelerin detaylı bir şekilde açıklanması ve belgelenmesi gerekmektedir.
- Kazaya İlişkin Tüm Belgelerin Eksiksiz Toplanması: Geriye dönük bildirimlerde kazaya ilişkin tüm detayların, tanık ifadelerinin, sağlık raporlarının ve olay yeri inceleme tutanaklarının eksiksiz bir şekilde hazır edilmesi zorunludur.
- SGK’ya Resmi Bildirimde Bulunma: Kazanın öğrenildiği tarihten itibaren üç iş günü içerisinde SGK’ya elektronik ortamda e-bildirge sistemi üzerinden veya yazılı olarak iş kazası bildirim formu doldurularak bildirim yapılması gerekmektedir.
- Geç Bildirim Gerekçelerinin Detaylı Açıklanması: Normal bildirimden farklı olarak, geç bildirime neden olan durumların detaylı açıklaması ve bu durumları destekleyici belgelerin eklenmesi zorunludur.
- Kazazedenin Haklarının Korunmasına Yönelik Tedbirlerin Alınması: Kazazedenin hak kaybına uğramaması için tedavi sürecinin belgelenmesi ve gerekli sağlık raporlarının eksiksiz sunulması büyük önem taşımaktadır.
- Hukuki Destek Alınması: İş güvenliği uzmanlarından veya hukuk müşavirlerinden destek alınması, hem prosedürel hataların önlenmesi hem de olası cezai yaptırımların minimize edilmesi açısından önerilmektedir.
2025 Yılında SGK İş Kazası Geç Bildirim Cezası Nedir?
2025 yılı itibariyle iş kazası geç bildirim cezası, iş kazasını bildirmeme cezasından farklı olarak iki ana bileşenden oluşmaktadır:
- Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Rücu Edilmesi: İşveren, iş kazasını 3 iş günü içinde bildirmediği takdirde SGK tarafından kazazedeye ödenen geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) tutarının tamamı işverenden tahsil edilmektedir. Bu tutar, kazanın bildirildiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanmakta ve kazazedenin günlük kazancının %50’si (yatarak tedavi) veya %66,67’si (ayaktan tedavi) üzerinden belirlenmektedir.
- İdari Para Cezası: Geç bildirim durumunda, bildirmeme cezaları ile aynı tarifeye göre idari para cezası uygulanmakta olup bu cezalar 2025 yılı için aşağıdaki gibidir:
| Tehlike Sınıfı | Çalışan Sayısı | Ceza Tutarı (TL) |
Az Tehlikeli | 10’dan az | 35.416 |
| 10-49 | 35.416 | |
| 50 ve üzeri | 53.113 | |
Tehlikeli | 10’dan az | 44.260 |
| 10-49 | 53.113 | |
| 50 ve üzeri | 70.818 | |
Çok Tehlikeli | 10’dan az | 53.113 |
| 10-49 | 70.818 | |
| 50 ve üzeri | 106.228 |
Geç bildirim durumunda işveren, hem yukarıdaki idari para cezasını ödemekte hem de geçici iş göremezlik ödeneğinin rücu edilmesi nedeniyle ek mali yükümlülükle karşılaşmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Geriye dönük iş kazası bildirimi konusunda işverenler ve çalışanlar tarafından en fazla merak edilen soruları cevapladık.
Geriye dönük iş kazası bildirimi nereye yapılır?
Geriye dönük iş kazası bildirimi Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yapılmaktadır.
Bildirim, SGK’nın e-sigorta uygulaması üzerinden elektronik ortamda veya “İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirgesi“ ile yazılı olarak Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü ya da Sosyal Güvenlik Merkezine gönderilebilir.
Geriye dönük bildirimlerde, normal bildirime ek olarak geç bildirime neden olan gerekçelerin detaylı açıklaması ve destekleyici belgeler de sunulmalıdır.
İş kazası davaları geriye dönük açılabilir mi?
Evet, iş kazası tazminat davaları geriye dönük olarak açılabilmektedir.
Çalışanlar veya hak sahipleri, işverenin kusuru varsa maddi ve manevi tazminat davası açabilirler. Bu davalar, SGK yardımlarından bağımsız olarak yürütülmekte ve işverenin iş güvenliği yükümlülüklerini yerine getirmemesinden kaynaklanan zararların tazmini amaçlanmaktadır.
İş kazası bildirimi zamanaşımına uğrar mı?
Hayır, iş kazası bildirimi için belirli bir zamanaşımı süresi bulunmamaktadır, ancak idari para cezaları için zamanaşımı uygulanır.
1 Ekim 2008 öncesi fiiller için tahakkuk zamanaşımı 5 yıl, sonrası için 10 yıldır. Ancak bildirim ne kadar geç yapılırsa, işverenin ödeyeceği geçici iş göremezlik ödeneği rücu tutarı o kadar yüksek olacaktır.
